Người dân cần làm gì trước thư kêu gọi “tự giác trình báo và khắc phục hậu quả, nộp lại tài sản đã nhận trái quy định” tại Dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành.
Cùng ngày 10/02/2025, sau khi khởi tố bị can, bắt tạm giam Chủ tịch HĐBT và các cán bộ vì có nhiều sai phạm trong bồi thường, đền bù, hỗ trợ tái định cư, Cơ quan điều tra tỉnh Đồng Nai đã đã phát hành Thư kêu gọi. Thư kêu gọi có nội dung: “Để phục vụ điều tra, đấu tranh xử lý với các đối tượng liên quan, Cơ quan CSĐT kêu gọi các cán bộ, viên chức, nhân dân cung cấp thông tin liên quan đến sai phạm. Đồng thời kêu gọi các cá nhân có sai phạm trong tổ chức, chi trả, nhận bồi thường hỗ trợ tái định cư không đúng chính sách hãy tự giác trình báo, khắc phục hậu quả, giao nộp lại tài sản đã nhận trái quy định để được hưởng chính sách khoan hồng”.
Quy mô của việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, tái định cư ảnh hưởng đến 5.000 hộ dân với 17.000 nhân khẩu, vốn giải phóng mặt bằng, tái định cư, cho dự án là hơn 22.800 tỷ đồng. Do vậy thư kêu gọi trên liên quan đến giá trị tài sản lớn, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của nhiều người dân đã được bồi thường, được tái định cư tại Dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành (Dự án Long Thành).
Trước sự việc trên, người dân cần có hành xử thế nào cho phù hợp với quy định pháp luật, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp cũng như tránh những rủi do pháp lý. Theo nguồn tin, qua kiểm tra một số hồ sơ có dấu hiệu chỉnh sửa lùi thời gian người có đất khai bị thu hồi. Việc này khiến quá trình áp giá đền bù gặp sai sót, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.
Với tình huống người dân biết mình có sai phạm, nên hợp tác để trả lại số tiền không hợp pháp đã nhận để được xem xét miễn trách nhiệm hình sự.
Trong Dự án Long Thành, nếu người dân đã thực hiện hành vi đưa hối lộ, hứa hẹn lợi ích vật chất, tinh thần với cá nhân liên quan đến việc bồi thường, từ đó dẫn tới việc xác định, được nhận giá trị bồi thường, quyền lợi tái định cư cao hơn thực tế thì nên hợp tác, chủ động trả lại một phần số tiền đã nhận. Sự hợp tác trên sẽ được cơ quan tiến hành tố tụng đánh giá thái độ thành khẩn, xem xét hưởng chính sách khoan hồng đặc biệt.
Người hợp tác nhiều khả năng được miễn trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm c, khoản 2 điều 29 Bộ luật hình sự “ Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự khi có một trong những căn cứ sau đây: Trước khi hành vi phạm tội bị phát giác, người phạm tội tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm và lập công lớn hoặc có cống hiến đặc biệt, được Nhà nước và xã hội thừa nhận”.
Trong trường hợp khi cơ quan tiến hành tố tụng tiến hành điều tra, căn cứ trên lời khai của những người tiến hành bồi thường, căn cứ trên 10.000 bộ hồ sơ, căn cứ trên hồ sơ địa chính, thực tế, nguồn gốc sử dụng đất và các bằng chứng khác thì việc phát hiện ra hành vi vi phạm pháp luật khá dễ dàng. Khi này người dân có hành vi sai phạm hoàn toàn có thể bị đối diện với việc bị xem xét xử lý hình sự. Nếu sử dụng lợi ích vật chất, hứa hẹn mua chuộc để dành những lợi ích không chính đáng thì có thể bị xem xét xử lý hình sự về hành vi đưa hối lộ.
Trường hợp có hành vi khai sai trái thông tin về nguồn gốc, mục đích sử dụng đất, tài sản, cây trồng, vật, kiến trúc dẫn tới việc nhận được nhiều quyền lợi hơn, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước thì có thể bị xem xét xử lý về tội Vi phạm về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất với vai trò đồng phạm.
Với tình huống người dân không có sai phạm trong công tác bồi thường, tái định cư, số tài sản nhận được hoàn toàn do quá trình thực hiện bồi thường của đơn vị chức năng.
Khi này UBND huyện Long Thành cần phải hợp tác với cơ quan điều tra, kiểm tra rà soát lại từng hồ sơ, từng trường hợp, đối chiếu với quy định pháp luật để có thông báo, đề nghị, có Quyết định hành chính gửi đến người dân.
Các tài liệu này cần xác định phần tiền chi sai, giao không đúng cho người dân trong tổng số tiền bồi thường đã chi trả và yêu cầu người dân giao lại phần tiền này. Chỉ nên yêu cầu giao lại một phần tiền được xác định là đã giao sai, giao nhầm chứ không thể là toàn bộ số tiền bồi thường đã chi trả cho các hộ dân.
Người dân khi nhận được thông báo, yêu cầu, Quyết định như trên cần hợp tác trong khả năng tài chính của mình để trả lại số tiền theo yêu cầu của cơ quan chức năng. Trường hợp nếu không trả lại theo yêu cầu thì nhiều khả năng có thể bị xem xét xử lý hình sự về hành vi chiếm giữ trái phép tài sản theo quy định tại điều 176 Bộ luật hình sự.
“Điều 176. Tội chiếm giữ trái phép tài sản
1. Người nào cố tình không trả lại cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp hoặc không giao nộp cho cơ quan có trách nhiệm tài sản trị giá từ 10.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc dưới 10.000.000 đồng nhưng tài sản là di vật, cổ vật bị giao nhầm hoặc do mình tìm được, bắt được, sau khi chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp hoặc cơ quan có trách nhiệm yêu cầu được nhận lại tài sản đó theo quy định của pháp luật, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
2. Phạm tội chiếm giữ tài sản trị giá 200.000.000 đồng trở lên hoặc bảo vật quốc gia, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm”.
Hiện nay tâm lý của nhiều người dân cho rằng số tiền người dân nhận được là do cán bộ bồi thường giải phóng mặt bằng giao cho, đúng hay sai thế nào người dân không cần biết, “cá vào ao ai người ấy hưởng” hoặc lấy lý do đã tiêu hết mà kiên quyết từ chối giao lại dù chỉ “một đồng” tài sản bồi thường đã nhận.
Nhận thức như vậy là cực kỳ nguy hại. Tôi cho rằng đây là tâm lý đám đông, dựa trên cảm tính chứ không dựa trên hiểu biết pháp luật. Những nhận thức sai sẽ dẫn tới hành động lầm lỗi, hành động lầm lỗi với pháp luật hình sự có thể phải đối diện với hình phạt.
Mong rằng những nội dung tư vấn pháp luật như trên giúp cho bà con, cơ quan chức năng có thêm những thông tin tham khảo hữu ích để tiến tới một hành động đúng đắn trong sự việc Công an tỉnh Đồng Nai có Thư kêu gọi “tự giác trình báo và khắc phục hậu quả, nộp lại tài sản đã nhận trái quy định” tại Dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành.
Trân trọng./.
Luật sư Quách Thành Lực
Giám đốc Công ty Luật TNHH Pháp Trị
